Eyjafjarðarsýsla
Eyjafjarðarsýsla er sýsla í samnefndum firði á Norðurlandi. Nágranni hennar í vestri er Skagafjarðarsýsla en í austri kúrir Suður-Þingeyjarsýsla henni við hlið. Sýslumörk voru í Hvanndalabjargi utan Ólafsfjarðar þar til Siglufjörður og Ólafsfjörður voru gerð að sjálfstæðu lögsagnarumdæmi sem fylgir Skagafjarðarsýslu. Sýslan nær að mörkum Austurhlíðar í Kaupangssveit að austan verðu en til fjalla nær hún inn á reginfjöll suður af Eyjarfjarðardal. Sýslunnar er fyrst getið árið 1550.
Að flatarmáli er sýslan um 3930 km² en með Siglufirði og Ólafsfirði er hún alls 4300 km². Út með Eyjafjarðaströnd að vestanverðu er sæbratt en þó er þó nokkuð láglendi í Svarfaðardal og inndölum hans. Á firðinum eru eyjarnar Hrísey og Hrólfssker, sem og Grímsey á hafi úti. Allar tilheyra þær Eyjafjarðarsýslu.
Megindalir Eyjafjarðarsýslu eru þrír; Svarfaðardalur með Skíðadal, Hörgárdalur og Öxnadalur inn af honum og Eyjafjörður með sína þverdali. Fjöllin umhverfis þessa dali eru hrikaleg og mörg þeirra teygja sig í um 1000 m.y.s. Ár eru margar og vatnsmiklar en draga þær flestar nafn sitt af dalnum sem þær renna um. Þá er þeirra stærst Eyjafjarðará sem rennur út í Eyjafjarðarbotn.
Elsta berg í sýslunni er í Hvanndalabjargi og Ólafsfjarðarmúla - um 11-12 milljón ára. Halli berglaga í sýslunni eru að jafnaði 3-7°. Innst í Eyjafjarðardölum er bergið um 2-3 milljón ára gamalt. Í sýslunni er að finna 2 gamlar megineldstöðvar; önnur þeirra, kennd við Súlur, er milli Kerlingar og Öxnadals. Hin er nokkur yngri, um 7 mill. ára gömul, og er milli Villingadals og Torfufells. Fjöll í sýslunni, sérstaklega á Tröllaskaga, eru mjög mótuð af öflum skriðjökla og sjást þar víða skála- og dalajöklar.
Gróðursælt er að jafnaði í sýslunni með starengjum við árósa og ofar mýrar og graslendi. Engir eru skógar í sýslunni nema í Leyningshólum í Eyjafjarðardal.
Grímseyjarhreppur Svarfaðardalshreppur Dalvíkurhreppur Hríseyjarhreppur Árskógshreppur Arnarneshreppur Skriðuhreppur Öxnadalshreppur Glæsibæjarhreppur Hrafnagilshreppur Saurbæjarhreppur Öngulstaðarhreppur
Að flatarmáli er sýslan um 3930 km² en með Siglufirði og Ólafsfirði er hún alls 4300 km². Út með Eyjafjarðaströnd að vestanverðu er sæbratt en þó er þó nokkuð láglendi í Svarfaðardal og inndölum hans. Á firðinum eru eyjarnar Hrísey og Hrólfssker, sem og Grímsey á hafi úti. Allar tilheyra þær Eyjafjarðarsýslu.
Megindalir Eyjafjarðarsýslu eru þrír; Svarfaðardalur með Skíðadal, Hörgárdalur og Öxnadalur inn af honum og Eyjafjörður með sína þverdali. Fjöllin umhverfis þessa dali eru hrikaleg og mörg þeirra teygja sig í um 1000 m.y.s. Ár eru margar og vatnsmiklar en draga þær flestar nafn sitt af dalnum sem þær renna um. Þá er þeirra stærst Eyjafjarðará sem rennur út í Eyjafjarðarbotn.
Elsta berg í sýslunni er í Hvanndalabjargi og Ólafsfjarðarmúla - um 11-12 milljón ára. Halli berglaga í sýslunni eru að jafnaði 3-7°. Innst í Eyjafjarðardölum er bergið um 2-3 milljón ára gamalt. Í sýslunni er að finna 2 gamlar megineldstöðvar; önnur þeirra, kennd við Súlur, er milli Kerlingar og Öxnadals. Hin er nokkur yngri, um 7 mill. ára gömul, og er milli Villingadals og Torfufells. Fjöll í sýslunni, sérstaklega á Tröllaskaga, eru mjög mótuð af öflum skriðjökla og sjást þar víða skála- og dalajöklar.
Gróðursælt er að jafnaði í sýslunni með starengjum við árósa og ofar mýrar og graslendi. Engir eru skógar í sýslunni nema í Leyningshólum í Eyjafjarðardal.
